Page 524 - e-Kongre Bildiriler Kitabı-II

Eğitimde Yeni Normlar-II Uluslararası Covid-19 Kongresi

GİRİŞ

Bu çalışmada Maltepe Üniversitesi Görsel İletişim Tasarımı Bölümündeki 2019/2020 Bahar Döneminde
Yaratıcı Grafik Teknikleri dersi öğrencileri ile uzaktan eğitimde yapılan projelere odaklanılmıştır.
2020 Şubat ayında yüz yüze eğitimle başlayan derslere Mart ayından itibaren uzaktan devam edilmiş-
tir. Dersin içeriğinin oluşturulması aşamasında bir sanatçı olarak bireysel yaratım süreçlerinin ne şekilde
geliştiğine dair iç gözlem ve bir eğitimci olarak tasarım öğrencilerinin özgün ve yaratıcı projeler üretme-
sini sağlayan faktörlerle ilgili tecrübenin yanı sıra yaratıcılıkla ilgili psikanalist araştırmalara yönelik yayın
taraması yapılmıştır.
Dönemin başında yüz yüze eğitime dayalı olarak uygulamalı proje ödevlerinde öğrencileri yaratıcı
çalışmalara teşvik edecek bir şema oluşturulmuştur. Bu çalışmada öncelikle bu şemanın şekillenmesini
sağlayan yaratıcılığa dair araştırmalara yer verilecektir. Daha sonra uzaktan eğitime geçiş sürecinde ya-
şanan sorunlar, pandemi kuralları nedeniyle gerçekleştirilemeyecek bazı yaratıcılığı etkileyen faaliyetler
ve pandemi sürecinin gereklerine uygun yeni yöntem arayışları ele alınacaktır.

Yaratıcı Kişilik Özellikleri ve Yaratıcılığın Geliştirilmesi
Yaratıcılık, sanat ve tasarım eserlerinin özgünlüğü ve bulunduğu çağa yenilik getirebilecek avangard
niteliği bakımından güzel sanatlar ve tasarım alanlarının önemli bir yapıtaşı olmakla birlikte psikoloji ala-
nının araştırma konusudur.
Psikanalistin kurucusu Sigmund Freud’un önem verdiği araştırmalardan birisi sanatçı kişilik olmuştur.
Sigmund Freud’un sanatçı kişilikle ilgili araştırmaları yaratıcı kişiliğin nevroza yakın birtakım süreçler içer-
diği iddiasındayken, 1950’li yıllardan itibaren psikanalistler sanatçı kişiliğin nevrotik kişilikle ilgili olmadığı
görüşüne varmışlardır.
Yaratıcı fikirlerin üretilmesi süreçlerinde sanatçıların düşünürken bilinç ile bilinçaltı arasında denge
kurabildikleri ve bunun zihinsel açıdan sağlıklı olduğu keşfedilmiştir (Sawyer, 2012, 82-83). Hatta yaratıcı
faaliyetlerde bir problemle ilgili araştırma yaptıktan sonra çözüm ararken bilinçaltında yeni fikirlerin oluş-
ması için kuluçka süresi için zaman ayırmak gerektiği ifade edilmektedir (Sawyer, 2012, s.90).
Yaratıcı kişiliğin özellikleri ve yaratıcılığı geliştiren etkenler ile ilgili birkaç araştırmanın sonuçlarına
kısaca bakılacaktır.
Kişilik Değerlendirme ve Araştırma Enstitüsü aracılığıyla (Institute For Personality Assesment and
Research: IPAR) II. Dünya Savaşı döneminde yapılan araştırmalarda yaratıcı kişiliğe sahip insanların alanla-
rıyla ilgili ortalamanın üzerinde bir zekâ düzeyine, gelişmiş gözlem, farkındalık ve ayırt etme yeteneklerine,
karmaşık konulara odaklanabilme ve problem çözme becerilerine, hızlı fikir üretme kapasitelerine sahip
oldukları ve yeni deneyimlere açık davrandıkları ortaya konmuştur (Sawyer, 2012, s.63-64).
IPAR tarafından daha sonra 1970 ve 1980’li yıllarda yaratıcılığa dair araştırmalar geliştirilmiş ve yeni
tespitler elde edilmiştir. Bunlar metaforik düşünebilme, karar verme süreçlerinde esneklik gösterebilme,
problemleri görselleştirebilme, bağımsızlık, belirsizliğe karşı tolerans gösterebilme, ilgi alanlarının çeşitli
olması, engelleri aşma konusundaki sabır, risk almaya meyilli olma, objektiflik, özerklik, vizyon odaklı, planlı,
rutin çalışmaya elverişli, kendinden emin, iddialı, kendine karşı durabilme, problemleri ve bunları çözecek
soruları iyi belirleyebilme şeklinde özetlenebilir (Sawyer, 2012, s.65).
Daha sonraki araştırmalar ise yaratıcılığın nasıl geliştirilebileceğine odaklanmaktadır. Örneğin araştır-
macı Michael Michalko, dünya çapında dahi olarak görülen Leonardo da Vinci ve Picasso gibi sanatçıların
çalışma yöntemlerini incelemiş ve yaratıcı dehanın sırlarını tespit etmeye çalışmıştır. Elde ettiği bulgular
büyük ölçüde yukarıdaki çalışmalarla benzerlik taşımakla birlikte farklı tespitleri de bulunmaktadır.
Örneğin bir bütünü oluşturan tüm parçaları ayırt edebilme, bu parçaların birbirleriyle ve bütünle olan
ilişkisini ölçebilme becerisini Leonardo da Vinci’nin çalışma yöntemine odaklanarak çıkarım yapmaktadır
(Michalko, 2001, s.27). Michalko, yaratıcı faaliyetler için düşünce süreçlerinde akışkanlığı önermektedir. Akla

artvincovidcongress.org 524 - Bildiri Metni -