Page 58 - e-Kongre Bildiriler Kitabı-II

Doç. Dr. Salih RAKAP

Ondokuz Mayıs Üniversitesi

COVID-19 Sürecinin Özel Gereksinimli Çocuklar ve Aileleri Üzerindeki Etkileri

Dünyanın farklı yerlerinde çeşitli sebeplerden dolayı meydana gelen, toplumsal düzende zorunlu
değişikliklere sebep olan ve büyük kitleleri etkileyen COVID-19 salgını gibi travmatik olaylar özel gereksi-
nimli çocuklar ve aileleri de dâhil olmak üzere tüm insanlar üzerinde olumsuz etkiler bırakmaktadır. Bu
çalışmanın amacı, COVID-19 sürecinin özel gereksinimli çocukların gelişimleri ve ailelerinin yaşam kaliteleri
üzerindeki etkilerinin farklı değişkenler bağlamında karma araştırma deseni kullanarak incelenmesidir.
Çalışmanın nicel boyutunda 824, nitel boyutundaysa 40 ebeveynden veri toplanmıştır.
Nicel veriler yedi farklı veri toplama aracını içeren çevrimiçi veya kâğıt veri formları kullanılarak üç
aylık bir sürede toplanmıştır. Nitel verilerse yüz yüze, telefonla veya çevirim içi teknolojiler kullanılarak
yarı-yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmıştır. Nicel veri analizleri, yol, çok değişkenli varyans ve
korelasyon analizleri kullanılarak gerçekleştirilirken nitel veri analizleri tümevarımsal içerik analizi kulla-
nılarak gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın nicel bulguları, (a) COVID-19’un etkisi arttıkça ailelerin yaşam kalitelerinin azaldığını; (b)
sosyal destek, ebeveyn yeterliği ve psikolojik sağlamlığın COVID-19 etkisi ile yaşam kalitesi arasında aracı
olduğunu; (c) ailelerin COVID-19’dan etkilenme düzeylerinin çocuklarının devam ettiği okul kademesine göre
farklılaştığını, yetersizlik türü ve düzeyinden etkilenmediğini; (d) çocuk düzeyi değişkenlerin aile yaşam kali-
tesini etkilemediğini; (e) sosyoekonomik düzeyin COVID-19’un etkisi ile aile yaşam kalitesi üzerinde etkisinin
olduğunu ancak ebeveynlerin eğitim düzeylerinin iki bağımlı değişkeni de etkilemediğini ve (f) COVID-19’un
etkisi arttıkça algılanan çocuk gelişiminin olumsuz etkilendiğini ortaya koymuştur.
Araştırmanın nitel bulguları, özel gereksinimli çocukların ve ailelerinin COVID-19 salgını süreçten