Page 58 - e-Kongre Bildiriler Kitabı

- Baskıcı, otoriter ve devrimci rejimler

Dünya tarihinde baskılara neden olan otoriter ve devrimci rejimler, çok sayıda insanın yaşadıkları toprakları
bırakarak başka ülkelere göç etmesine yol açmıştır. Özellikle II. Dünya Savaşı öncesinde ve 70’li yıllarda bu tür
rejimler oldukça etkindi. Çünkü bu dönemlerde faşizm, oldukça egemen bir sistemdi ki II. Dünya Savaşı’na yol
açan sebeplerden biri de bu sayılmaktadır. Bunun yanı sıra, Çin ve Küba’da komünizmin yaygın olması, İran’da
İslami devrimin gerçekleşmesi ve İspanya'da Franco rejimi yüz binlerce insanın yurtlarını geride bırakmasına
sebep olmuştur. Çin’deki komünist devrim sürecinde 1966-1969 yılları arasında 2.245.000 kişi, Küba’da
Castro’nun hâkimiyetinin başlamasıyla 580.000 kişi, Balkanlardaki Sovyet işgali ve komünist rejimin egemenliği
sonucu ise 270.000 kişi göç etmek zorunda kalmıştır (Weiner, 1996: 28).

- Sivil Çatışmalar

Mülteci akımına yol açan bir diğer neden de sivil çatışmalardır. Mülteci akımında diğer nedenler kadar etkili
olmasa da sebep olduğu mülteci sayısı azımsanmayacak kadar fazladır. Sivil çatışmalar, etnik olmayan
çatışmalardır. Zira burada çatışmalar, dinsel, dilsel veya ırksal problemlerden kaynaklanmamaktadır. Çatışmaların
nedeni genelde sınıfsal veya ideolojik sebeplerdir. Devlet ile vatandaş arasında silahlı örgütler tarafından
yürütülen bir mücadele vardır. Söz gelimi, soğuk savaş döneminde Latin Amerika ve Asya’da ortaya çıkan
Amerika ve Sovyetler destekli savaşlar etnik olmayan sivil çatışmalara örnek verilebilir. Bu ülkelerdeki sivil
çatışmalar sonucunda çok sayıda insan topraklarını terk etmek zorunda kalmıştır (Weiner, 1996: 22).

1980 öncesi Türkiye’de yaşanan gelişmeler de etnik olmayan sivil çatışmalar olarak nitelendirilebilir. Çünkü
bu çatışmaların ortaya çıkmasındaki temel neden ideolojiktir. Fakat diğer ülkelerin aksine, Türkiye’deki bu
çatışmalar, olayların kontrol altına alınmasıyla mülteci akımına sebep olmamıştır (Kariman, 2015: 149).

- Doğal afetler ve çevre sorunları

Doğal afetler ve yaşanan çeşitli çevre sorunları, bazı yazarlara göre mülteci akımının bir nedeni olarak ele
alınmamaktadır. Bunun temel nedeni ise doğal afetlerin insanların kudreti dışında geliştiği ve yaşananların
çatışmaların sebebi değil, bir sonucu olduğu düşüncesidir. Fakat bazı yazarlar ise bu olayların göç etmek için bir
neden olduğu düşüncesiyle bunu mülteci akımının bir nedeni olarak ele almıştır.

Doğal afetler diğer nedenler ile kıyaslandığında çok sayıda kişinin yurtlarını terk etmesine neden olmamakta;
ancak ortaya çıkan rakamlar da azımsanmayacak kadar fazladır. Weiner çalışmasında 80’li yılların ortasında
Afrika’da 2 milyonu aşan kişinin yaşanan kuraklık sebebiyle topraklarını terk ettiğini ifade etmektedir. Çernobil
felaketinde 700 bin kişi açlık nedeniyle mülteci durumuna düşmüştür. Burada da bu felakete yol açan temel etken
insan ve yanlış uygulamalarıdır (Castles ve Miller, 2008: 211).

2. MÜLTECİLERİN YAŞADIKLARI SORUNLAR

Ülkelerarası gerçekleşen göçlerde göç eden topluluğun sosyal, kültürel, ekonomik siyasal, toplumsal ve
eğitime yönelik geçmişi ve tecrübeleri göç edilen yerlere uyumu olumlu veya olumsuz yönde etkilemektedir
(Şahin,2001:59). Yıllarboyu yaşamlarını idame ettikleri topraklarını, evlerini, iş yerlerini, geçmişlerini geride
bırakarak belki de bir daha dönmemek üzere ülkelerini terk eden sığınmacı ve mültecilerin göç ettikleri yerlere
alışmada çeşitli sıkıntılar yaşamaları kaçınılmazdır.

- Psikolojik Sorunlar

Davies ve Webb (akt. Beter, 2006: 27), sığınmacıların yaşadıkları sorunlara değinerek bu sorunların çoğu
sığınmacı için travma durumu oluşturabileceğine dikkat çekmektedir. Bunlara göre sığınmacıların genel olarak

58