Page 91 - e-Kongre Bildiriler Kitabı-II

Eğitimde Yeni Normlar-II Uluslararası Covid-19 Kongresi

1. GİRİŞ

Afet kavramı günümüzde toplumdaki bireyler için önemli bir yer tutmaktadır. Yaşamın bir parçası
olan bu kavramın birçok farklı tanımı ve açıklaması bulunmakla birlikte, kelime olarak afet “facia, katast-
rofi, tahribat, kıran, tufan” gibi sözcüklerin eş anlamlısı olarak bilinmekte ve insanlar tarafından da kullanıl-
maktadır (Yazıcı ve Ulu, 2018). Genel olarak afet, yaşandığında insanlara doğrudan etki eden ve etkilediği
kesimin baş etme imkânlarının yeterli olmadığı normal yaşamı kesintiye uğratan; fiziksel, ekonomik, sosyal
ve çevresel kayıplara sebebiyet veren doğal veya insan kaynaklı olayların doğurduğu sonuçlar biçiminde
tanımlanabilir (Kadıoğlu, 2008: 5; Özey, 2011: 1; Sancakdar, 2016: 39; Ergünay, 2007; Afet ve Acil Durum
Yönetimi Başkanlığı [AFAD], 2014).
Afet türleri içerisinde kaynağı doğal olan, meydana geldiğinde toplumun yaşayışını etkileyen olaylara
doğal afet denir. Başka bir deyişle; doğal afetler, yaşandığında insanlar tarafından durdurulması mümkün
olmayan, kısa sürede toplumun ekonomik ve sosyal hayatını etkileyerek birçok konuda kayıplara sebebiyet
veren doğal olaylar olarak açıklanabilir (Meteoroloji Genel Müdürlüğü, 2016).
Şahin ve Sipahioğlu (2002) ise doğal afetleri doğal koşullarla meydana gelen, toplum yaşantısına zarar
vererek can ve mal kaybına sebep olan doğa olayları olarak tanımlamaktadır. Doğal afetler gerçekleşme
biçimine göre ani gelişen ve yavaş gelişen olmak üzere ikiye ayrılırlar. Yavaş gelişen doğal afetler şiddetli
soğuklar, kıtlık ve kuraklık; ani gelişen doğal afetler ise deprem, seller, su taşkınları, toprak kaymaları, kaya
düşmeleri, çığ, fırtınalar, hortumlar, volkanlar ve yangınlar olarak sıralanabilir (https://www.afad.gov.tr/
afet-turleri). Ani doğal afetlerden olan deprem, sel, heyelan ve çığ ise can ve mal kaybına sebebiyet veren
doğal afetlerin başında gelir (Cin, 2010).
Ülkemiz genç oluşumlu bir yapıya sahip olduğundan fay hatları canlıdır ve bundan dolayı deprem
görülme riski fazla olan ülkelerden birisi haline gelmiştir. Bunun yanında ülkemizdeki iklim çeşitliliğinden
dolayı farklı bölgelerde farklı doğal afetler görülebilmektedir. Doğu Karadeniz bölgesindeki yağış fazlalığı
dolayısıyla heyelan, İç Anadolu bölgesinde çıplak ve bitkisiz arazilerde erozyon gibi doğal afetler yaygındır.
Özellikle ülkemizde yaşandığında büyük ekonomik kayıtlara sebebiyet veren sel ve taşkınlar da Karadeniz
bölgesi başta olmak üzere diğer bölgelerde de görülmektedir (https://www.neoldu.com/turkiye-afet-dep-
rem-sel-heyelan-dagilis-38206h.htm).
Ülkemizde bölgesel olarak yaşanabilecek çeşitli doğal afetlerin sonuçları da çevreyi ve insanları birçok
yönden olumsuz etkilemekte, kayıplara neden olmaktadır. Bundan dolayı yaşanabilecek doğal afetlerin
öncesinde insanların doğal afetlerden haberdar olmaları, onların birtakım önlemler alıp doğal afetlerin
zararlarını en aza indirmelerini sağlar. Günümüzde hızlı bir şekilde gelişmekte olan teknoloji imkânları ile
beraber, kitle iletişim araçları bireyler arasındaki iletişim için vazgeçilmez bir seçenek olmuştur (Soydan
ve Alparslan, 2014). Medya olarak adlandırılan televizyon, radyo, internet, telefon, uydu, bilgisayar gibi
kitle iletişim araçları aynı zamanda doğal afetler konusunda da yaygın olarak kullanılmaktadır (Soydan
ve Alparslan, 2014).
İnternet üzerinde AFAD, Kızılay ve Yeşilay gibi birçok kuruluşun sayfalarında doğal afet içerikli payla-
şımlar yer almaktadır. Topluma doğal afet bilinci kazandırmak açısından hazırlanmış doğal afet simülasyon
video içerikleri de internet üzerindeki video paylaşım sitelerinde bulunmaktadır. Ayrıca içerisinde doğal
afetlerle ilgili bilgilendirmeler yer alan ve doğal afet acil durumları için bu kuruluşların geliştirmiş olduğu
uygulamalar da vardır. En çok tercih edilen kitle iletişim araçlarından bir tanesi olan televizyon sayesinde
de bir bölgede yaşanabilecek doğal afet riskleri bireyler tarafından bilinmekte, yaşanacak doğal afet için
önlemler alınabilmektedir.
Bireylerin yaşadıkları çevrede meydana gelebilecek doğal afetleri detayları ve nedenleriyle bilmeleri
gerekmektedir. Bu doğal afetlerin yaşanma riskine karşın oluşabilecek zararları en aza indirerek doğal
afetin toplum üzerindeki etkisini azaltmak için yapılan tüm çalışmalar da afet yönetimi olarak tanımlan-
maktadır (Erkal ve Değerliyurt, 2009).

- Bildiri Metni - 91 Eğitimde Yeni Normlar-II