Page 440 - e-Kongre Bildiriler Kitabı-II

Eğitimde Yeni Normlar-II Uluslararası Covid-19 Kongresi

uzaktan eğitim, Anadolu Üniversitesi önlisans programına öğrenci alımı ile başlamış, bir süre devam ettik-
ten sonra sonlandırılmıştır. Daha sonra, Atatürk Üniversitesi bünyesinde hemşirelikte lisans tamamlama
programı başlatılmıştır. Günümüzde pek çok üniversite evde bakım hemşireliği, halk sağlığı hemşireliği,
cerrahi hemşireliği gibi dallarda tezsiz yüksek lisans programlarını uzaktan eğitim sistemi ile yürütmekte-
dir(10). Hemşirelik eğitimi teorik ve klinik uygulamaya dayalı, öğrencilerin bilişsel, duyusal ve psikomotor
becerilerini destekleyen bir eğitim sistemini gerektirmektedir.
Bu nedenle hemşirelik eğitimi sürecinde teorik bilginin yanı sıra klinik beceri kazandırılması ve kaza-
nılan becerilerin geliştirilmesi hedeflenir. Klinik eğitimi, öğrencinin sağlık bakım ortamlarında teorik bilgi
ile uygulamayı bütünleştirmesini ve deneyimleyerek öğrenmesini sağlar. Öğrenci klinik eğitimi sürecinde
mesleki profesyonellik, mesleki yeterlilik, iletişim, ekip çalışması, kritik karar verme, eleştirel düşünme gibi
konularda becerilerini geliştirir(11,12).
Pandemi döneminde tümüyle uzaktan eğitimle gerçekleştirilen hemşirelik eğitimindeki bu klinik eğitim
eksikliğinin ileride olumsuz etkilerinin olacağı beklenilmektedir. Uygulamalı bir bilim olan ve odak noktası
insan olan hemşirelik mesleğinin uzaktan eğitim yoluyla verilmesi hem eğitimciler hem de öğrenciler açı-
sından eğitimin niteliğine ilişkin pek çok sorunu beraberinde getirebilir(13).

Pandemi sürecinde hemşirelik eğitimi
Hemşirelik eğitimi teorik ve klinik uygulama olarak birbirini tamamlayan iki temel süreçten oluşmak-
ta olup, öğrenciye aktarılan teorik bilgilerin gerçek yaşam durumlarını test edebilme imkanı sunan klinik
alanda uygulamaya dönüştürülmesini gerektirmektedir (14).
Hemşirelik eğitimi veren kurumlarda müfredat özellikleri farklılık göstermesine rağmen programlar
%70-80 oranında Hemşirelik Ulusal Çekirdek Eğitim Programına (HUÇEP) uyumlu olarak yürütülmektedir.
Türkiye genelindeki hemşirelik bölümlerinde yürütülen lisans programlarında iki eğitim modeli uygulan-
maktadır. Bunlar klasik eğitim modeli ve entegre eğitim modelidir.
Kullanılan en yaygın model klasik eğitim modelidir. Klasik eğitim modeli uygulanan programlarda da
teorik ve klinik uygulama özellikleri farklılık gösterebilmektedir. Örneğin; ülkemizde 37 hemşirelik lisans
programında klasik eğitimin içerisinde son sınıfların klinik uygulamaları intörn hemşirelik uygulaması
şeklinde yürütülmektedir(15). Eğitim ve öğretim sürecinde bilgisayar ve internet kaynaklarının kullanımını
ifade eden uzaktan eğitim kavramı (16), Covid-19 pandemi sürecinde “acil yapılandırılmış uzaktan eğitim”
olarak adlandırılan bir yapılandırma şeklini almıştır.
Acil yapılandırılmış uzaktan eğitim kavramı, olağanüstü durum veya kriz süreci ortadan kalktıktan
sonra tamamen uzaktan verilen eğitim sürecinin yeniden yüz yüze eğitime döndüğü bir yapıyı ifade et-
mektedir(17). Ancak pandemi nedeni ile oldukça hızlı gerçekleştirilen bu süreçte teknolojik alt yapı, eğitim-
cilerin ve öğrencilerin bilgi kaynaklarına ulaşma ve bunları kullanma gibi konulardaki değerlendirmeler
yapılamamıştır(18). Hemşirelik öğrencilerinin eğitim süreçleri, ülkelere göre farklılık göstermekle birlikte
öğrencilerin kazanması beklenen yeterlilikler doğrultusunda tamamlamaları gereken klinik uygulama
saatleri belirlenmiştir.
Uluslararası boyutta hemşirelik eğitiminin klinik uygulama saatlerine yönelik oluşturulmuş rehberler
bulunmamakla birlikte klinik uygulama saatleri ile öğrencilerin kazandıkları yeterlilikler arasındaki ilişkiye
yönelik kanıta dayalı bilgi eksikliği mevcuttur(2). Dolayısıyla bu durum, Covid-19 pandemi sürecinin bera-
berinde getirdiği sınırlamalar ile birlikte klinik uygulama saatlerini simülasyon gibi alternatif yöntemlerle
değiştirme konusunda eğitim kurumları üzerinde baskı oluşturabilmektedir.
Klinik uygulamalar yerine özellikle sanal simülasyon uygulamalarının kullanıldığı belirtilmektedir(2).
Teorik derslerin ders içeriğinin (anatomi, histoloji, mikrobiyoloji, biyokimya vb.) laboratuvar uygulaması ile
desteklenmesi gereken bölümlerinde ilgili öğretim elemanları tarafından laboratuvar ortamında yapılan
video çekimleri öğrencilerle üniversite ders portalı üzerinden paylaşılmıştır(19).
Gasch ve ark. (2020) tarafından hemşirelik ve tıp öğrencileri ile yapılan çalışmada, öğrencilerin %65,3’ü

artvincovidcongress.org 440 - Bildiri Metni -