Page 218 - e-Kongre Bildiriler Kitabı

stratejiler, örgüt amaçlarının gerçekleştirilmesi ile izleyicilerin değer, inanç ve davranışlarını
etkilemektedir. Gelişen ve değişen dünya koşullarına göre de liderlik kuramları farklılıklar göstermiştir.
Kimi kuramlar hala geçerliliğini korurken kimisi de bazı özellikleri açısından önemini kaybetmiştir.

Lider ve liderlik kavramları tarihsel gelişim sürecinde aşağıdaki dört başlık altında incelenmiştir
(Bryman, 1992:19).

1. Özellikler Kuramı

2. Davranışlar Kuramı

3. Duyumsallık Kuramı

4. Yeni liderlik Kuramı (Dönüşümcü Liderlik, Kültürel Liderlik, Vizyon er Liderlik, Etik
liderlik)

Liderlik konusu, başlangıçta lider özellikleri açısından ele alınmış ve liderliğin bazı özelliklere
dayalı olduğunu savunanlara göre, bazı kişiler lider olarak doğmakta ve insanlık tarihini etkilemektedir,
daha sonra liderin davranış boyutu incelenmiştir ve davranışsal yaklaşımcılara göre, liderin
davranışlarının, liderlik biçemleri ve bunların grup üzerindeki olası etkileri üzerinde yoğunlaştıkları
söylenebilir. Liderlik, davranışının çok boyutlu değişkenler açısından incelenmesi, durumsallık kuramı
ile birlikte ön plana çıkmıştır. Liderlik yaklaşımına durumsal bakanlara göre ise, en iyi liderin davranış
biçimini koşullara, gruba ve kişisel özelliklerine uydurabilen lider olduğu görülmektedir.1980’li yıllar
liderlikte yeni yaklaşımların çok hızlı geliştiği bir dönem olmuştur. Öğret imsel liderlik, kültürel liderlik,
dönüşümcü liderlik, etik (moral) liderlik, öğrenen liderler ve vizyoner liderlik, liderlik alanındaki yeni
yaklaşımları oluşturmaktadır. Liderlik alanındaki bu yeni yaklaşımlar eğitimsel liderlik alanında da
zengin bir birikimin oluşmasını sağlamıştır.

Eğitimsel liderlik, bilgi toplumunda farklı bir boyut kazanmıştır. Okul çevresindeki değişim
hızının okulun öğrenme hızından yüksek olduğu bir dünyada, eğitimsel lider olarak okul yöneticileri,
yeni liderlik rolleri ve sorumlulukları yüklenmek zorundadır. Paylaşılan bir vizyon oluşturulması, güçlü
bir okul kültürü geliştirme, etik değerleri benimsemiş ve özümsemiş, kurumuna kabul ettirmiş, bir lider
olma, geleceğin okul yöneticisinden beklenen önemli liderlik rolleri olacaktır (Çelik, 2007). Okullar
adeta yöneticileriyle özdeşleşmektedirler.

Diğer örgütlerde olduğu gibi eğitim örgütü yöneticilerinin liderlik özellikleri de eğitim bilim
araştırmacılarını meşgul eden konuların başında gelmektedir. Okul müdürlerinin liderlik davranışları ve
özelliklerine ilişkin çok sayıda araştırma yapılmasına karşın, bu konuda tam bir görüş birliğinin
olduğunu söylemek mümkün değildir.

Gelişen dünyada değişime uygun olarak liderlik türleri de kendini yenilemek durumunda
kalmıştır. Ancak tüm bu değişim süreci içinde tarih boyunca değişmeyen ve herkes tarafından yüceltilen
bir değer olarak karşımıza etik kavramı çıkıyor. Tarihi süreçte etik değerler, birlikte yaşamanın, doğru
işler yapmanın, kaliteli insan olmanın ve çevresindeki izleyenlerini etkilemenin en başat aracı olmuştur.

218