Page 104 - e-Kongre Bildiriler Kitabı-II

Eğitimde Yeni Normlar-II Uluslararası Covid-19 Kongresi

1. Giriş

Bireyler okul yaşantıları boyunca olduğu gibi sosyal hayatlarında da öğrenmeler gerçekleştirirler.
Öğrenme iki şekilde gerçekleşir: kendiliğinden ya da yönlendirmelerle. Bireyin günlük yaşamından etkilenerek
yaşantısı sonucu öğrendiği bilgiler, davranışlar kendiliğindendir. Öğrenme için gerekli ortamın hazırlanması
ve bunun üzerine çalışmalar yapılması sonucu öğrenme, yönlendirmeyle öğrenmedir. Öğrenme süreci
hissederek, gözlemleyerek, düşünerek ve yaparak yaşayarak gerçekleşir (Duman ve Avcı, 2016) ve en etkili
öğrenmedir. Bu tür öğrenmelere yardımcı olacak araçların okullarda bulunması öğrencilere öğrenme
kapsamında büyük artılar katar. Bu gözlemlerin bahsinin geçtiği bir ders de fen bilimleridir.
Fenin tanımı insan doğasına yardımcı olabilecek maddesel çevreyi denetlemek ve anlamak için bilim-
sel işlevler ortaya koyan bilimsel kurgular olarak geçmektedir. Fen bilimleri fiziksel ve biyolojik dünyayı
açıklamaya çalışır, fen öğretimi ise fen ve teknoloji okuryazarı bireyler yetiştirmek ister (MEB, 2005). Fen
bilimleri doğrudan ya da dolaylı olarak günlük yaşamla ve gün içinde yaşanabilecek olaylarla ilgilenme-
sine rağmen soyut ve karmaşık kavramları ortaya çıkarabilir (Çinici, Özden, Akgün, Ekici ve Yalçın, 2013).
Bu durum fen bilimleri dersinin daha çok merak edilmesine ve araştırmalara daha uygun hale gelmesine
sebep olmuştur.
Fen bilimleri dersi ezberlemeyi değil öğretmeyi amaçlar. Hedefi araştırmacı, meraklı, gözlemci ve
sorgulayıcı bireyler yetiştirmektir (Duman ve Avcı, 2016). Deney yapılarak gerçekleştirilen öğrenmeler
fen bilimleri dersini diğer derslerden ayıran en önemli özelliktir. Fen bilimleri dersi öğrencilerin deney
yaparak gözlemlemesine fırsat sunarak bilimsel süreç becerilerini geliştirmesine yardımcı olur (Ünal ve
Şeker, 2020; Taşkın, 2008).
Öğrencilerde fen bilimlerine karşı oluşan olumsuz tutum varsa dersin soyut gelmesinden kaynaklanır.
Öğrenciler, uygulamaya uzak düştüklerinde oluşan dersin ezbere dayalı olduğu görüşü onlara dersi
anlamsızlaştırmaktadır. Uygulama yapmanın en uygun olduğu derslerden biri olan fen bilimleri dersinde
öğrenmeyi arttıran deneyler aynı zamanda öğrenmeyi de eğlenceli hale getirmektedir (Duman ve Avcı,
2016). Yapılan deneyler sayesinde öğrenciler yeni bilgiler öğrendikleri gibi mevcut bilgilerinin doğruluğunun
kontrolünde de bulunabilirler (Çinici, Özden, Akgün, Ekici ve Yalçın, 2013).
Deneyler zihinde kalıcılığı artırmada çok etkilidir. Bunun sağlanmasında laboratuvarlar önem taşır.
Laboratuvarlar meraklıların çalışma alanlarıdır. Bilimsel açıdan araştırmaların, deneylerin yapılmasına
yardımcı olacak birçok araç gerecin bulunduğu ortamlardır. Araştırılması istenilen konuya göre bu ortamın
işlevselliği değişebilir. Bunun için birçok türde laboratuvarlar geliştirilmiştir.
Fen bilimleri laboratuvarları okulların çoğunlukla kullandıkları ortamlardır. Öğrenciler ders konularını
işledikten sonra laboratuvarda deneyler yaparak öğrenimi pekiştirirler. Yapılan birçok çalışmada laboratu-
varların öğrenmede önemli olduğunu belirtmektedir. Bu sayede öğrenciler uygulama becerileri kazanırlar
ve gerçek koşullarda oluşabilecek durumlara karşı bilgili ve hazır olurlar.
Bu fen bilimleri dersinin doğasını anlamakta ve araştırma yapmaya hazırlıkta en uygun öğrenmedir
(Ünal ve Şeker, 2020). Ancak okulların maddi olanaksızlıklar nedeniyle laboratuvara sahip olamayabilir.
Ya da okulların öğrenci nüfuslarının fazla olması ve sınıf yetersizliği sebebiyle laboratuvarların sınıfa çev-
rilmesi veya laboratuvarları tüm sınıfların kullanamaması laboratuvar etkileşimini azaltıyor olabilir (Ünal
ve Şeker, 2020; Akgün, 2005; Ürey ve Aydın, 2014).
Bu nedenle öğrenciler fen bilimleri derslerinde yapmaları gereken deney ve gözlemi gerçekleştiremiyor
olabilirler. Bu sebeplerden dolayı öğretmenlerin deneyleri yapmamaları deneyleri atlamaları öğrencilere
gözlem hakkı tanımamaktadır. Fakat genel olarak öğrenciler uygulayarak, görerek daha iyi öğrenirler.
Öğretimin daha etkili hale gelmesi, öğrenmenin daha da anlamlı olması ve etkili öğrenme ortamlarının
geliştirilmesi eğitimin amacıdır (Ünal ve Şeker, 2020). Daha iyi öğrenme sağlayabilmek için deney ve göz-
lemin temel alındığı laboratuvarlar gerekli olmaktadır. Okullarında laboratuvar bulunmayan öğrenciler fen
bilimleri dersinin temelini kaçırıyor olabilirler.

artvincovidcongress.org 104 - Bildiri Metni -