Page 117 - e-Kongre Bildiriler Kitabı-II

Eğitimde Yeni Normlar-II Uluslararası Covid-19 Kongresi

GİRİŞ
Koronavirüsler (CoV) bilinen en büyük RNA virüsleri olup çok fazla çeşidi bulunmaktadır (De Groot,
Baker, Enjuanes, Gorbalenya, Holmes, … & Woo 2011, p. 806). Bu çeşitlerin en önemlilerinden ikisi; Ağır Akut
Solunum Sendromu (SARS) ve Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS)’dur (Pelmin, 2020). De Groot ve
arkadaşları (2011, s.814) bir çalışmalarında; 2002–2003 yılları arasında, daha önce bilinmeyen bir korona-
virüs olan SARS-CoV’nin, dört kıtaya hızla yayılarak salgına neden olan ciddi bir akciğer hastalığı olduğunu,
774 kişinin ölümüne ve 8.096 kişiyi enfekte olmasına sebep olduğunu belirtmektedirler.
Ayrıca epidemiyolojik kanıtların, bu virüsün yarasalardan kaynaklandığını, Çin’deki Deniz Ürünleri Toptan
Satış Pazarında satılan gelincik, porsuk, rakun gibi türlerin tüketilmesi yoluyla insana bulaştığını ifade et-
mektedirler. Ayrıca Lau, Yang, Tsui & Kim (2003) çalışmalarını; SARS salgını üzerine 18-60 yaş arası Hong
Kong halkının algı ve davranışlarını belirlemek amacıyla gerçekleştirmişlerdir.
Bir koronavirüs türü olan MERS-CoV vakası, ilk kez 2012 yılında Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde
görülmüştür (Wang, Wang, Chen & Qin, 2020; Zaki, van Boheemen, Bestebroer, Osterhaus & Fouchier,
2012). MERS-CoV’nin, insanların develere doğrudan veya dolaylı teması sonucu bulaştığı görülmüştür.
Kasım 2019’un sonunda, 858 kişinin öldüğü ve 2494 kişinin enfekte olduğu rapor edilmiştir (WHO, 2020).
MERS-CoV de SARS-CoV gibi ciddi solunum yolu hastalığına sebep olmaktadır.
31 Aralık 2019 yılında Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Çin’in Wuhan kentinde, nereden geldiği bilinmeyen
bir hastalığın ortaya çıktığını bildirmiştir (Cakir ve Savas, 2020; Cheng, 2020; Harapan, Itoh, Yufika, Winardi,
Keam, Te, ... & Mudatsir, 2020; Lau, Khosrawipour, Kocbach, Mikolajczyk, Ichii, Schubert, ... & Khosrawipour,
2020; Novel, C.P.E.R.E., 2020, Zhang ve arkadaşları, 2020). 7 Ocak 2020 yılında daha önce insanlarda hiç
görülmemiş olan bu yeni koronavirüsü, önce 2019-nCoV olarak, daha sonra COVID-19 olarak isimlendirmiştir.
COVID-19, SARS CoV’e gerek ortaya çıkış, gerekse belirtileri açısından yakın benzerlik gösterdiği için
SARS-CoV-2 olarak da isimlendirilmiştir (Li, Guan, Wu, Wang, Zhou, Tong,...&Xing, 2020). Ayrıca DSÖ;
COVID-19 salgınını 30 Ocak 2020’de “uluslararası boyutta halk sağlığı acil durumu” olarak sınıflandırmış,
virüsün yayılımı ve şiddeti nedeniyle 11 Mart 2020 yılında küresel salgın (pandemi) olarak ilan etmiştir
(Harapan ve arkadaşları, 2020; T.C Sağlık Bakanlığı, Bilim Kurulu Çalışması, 2020; Sohrabi, Alsafi, O’Ne-
ill, Khan, Kerwan, Al-Jabir,...&Agha, 2020). 11 Mart 2020, aynı zamanda Türkiye’de ilk COVID-19 vakasının
görüldüğü tarihtir. Pandemi, dünya çapında çok geniş bir alana yayılan hastalık olarak nitelendirilmektedir
(Majumder, Biswas ve Majumder, 2020).
T.C Sağlık Bakanlığı, Bilim Kurulu Çalışması (2020); COVID-19’un, Wuhan’ın güneyindeki Wuhan Güney
Çin Deniz Ürünleri Şehir Pazarı çalışanlarında olduğunu belirtmiştir. Pelmin (2020) çalışmasında; COVID-19’un
zoonotik kökeninin hala belirsiz olduğunu fakat SARS ve MERS koronavirüslerindeki gibi bu pazarlarda
bulunan hayvanların tüketilmesinden kaynaklandığını belirtmektedir.
Enfeksiyonun yaygın belirtileri arasında; solunum semptomları, ateş, öksürük, baş ağrısı, boğaz ağrısı,
burun akıntısı, kas ve eklem ağrıları, aşırı halsizlik, koku ve tat alma duyusu kaybı, ishal sayılabilir. Has-
talık asemptomatik geçirilebilmekle birlikte, ölümcül de olabilmektedir (Holshue, DeBolt, Lindquist, Lofy,
Wiesman, Bruce, ... & Diaz, 2020; T.C Sağlık Bakanlığı, Bilim Kurulu Çalışması, 2020; Qu, Hu & Jiang, 2020).
COVID-19 esas olarak damlacık yoluyla bulaşmaktadır (Pelmin, 2020).
Dünyada oldukça fazla yayılmış olan COVID-19, özellikle Çin, İran, İtalya, Singapur, İngiltere ve Ameri-
ka’da çok sayıda insanın ölüme neden olmuştur (Cakir ve Savas, 2020; Cheng, 2020; Duong, Pham, Yang,
Wang & Luo, 2020; Lau Yang, Tsui & Kim, 2020). Bu salgın dönemi dünyada kısıtlamaya yol açmış; sosyal,
psikolojik, ekonomik ve eğitim alanlarında yarattığı yıkıcı etkileri nedeniyle oldukça önem arz etmektedir
(Malhotra, 2020; Muhammad, Long, Salman, 2020).
SARS ve MERS salgınlarında alınan önlemlere benzer önlemler COVID-19 için de alınarak hastalığın
yayılması engellenmeye çalışılmıştır. Stirling, Harmston & Alsobayel (2015) çalışmalarını, MERS-CoV sal-
gınında, Suudi Arabistan’da, Prenses Nourah Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu’nda toplam 140 kişi ile
gerçekleştirmişlerdir. Çalışmalarında; katılımcıları bilgilendirmek için DSÖ’nün önerdiği doğru el yıkama,

- Bildiri Metni - 117 Eğitimde Yeni Normlar-II