Page 158 - e-Kongre Bildiriler Kitabı-II

Eğitimde Yeni Normlar-II Uluslararası Covid-19 Kongresi

GİRİŞ

Sosyal hizmet mesleği, insanların iyilik hali için değişim sağlamayı, yaşadıkları sorunlara çözüm getir-
meyi ve onları güçlendirmeyi hedeflerken insan hakları ve sosyal adaleti temel alır. Sosyal hizmet uzmanı,
insanların güçlü yanlarına odaklanarak kendilerini bulmalarını sağlayan, müracaatçı ile birlikte hareket
ederek sorunlara çözüm bulan ve müracaatçıyı çevresi ile değerlendiren bir değişim ajanıdır.
Bu sebeple mesleğin uygulayıcısı olan sosyal hizmet uzmanlarının önemli sorumlulukları vardır. Bu
sorumluluklara sahip meslek elemanlarının yetişmesi, iyi kurgulanmış bir sosyal hizmet eğitimi sürecini
gerektirmektedir (Erbay ve Sevin, 2013).
Sosyal hizmet eğitimi, dört yıllık lisans programıyla öğrenim gören öğrencilerin birey, aile, grup ve
topluma yönelik yardım hizmetlerinde ve iletişimlerinde etkili profesyoneller olmasını hedefler (Adıgüzel,
Akçay ve Erbay, 2013). Bu dört yıllık eğitim sürecinde teorik derslerin yanı sıra staj adı altında uygulamalı
derslerde bulunmaktadır.
Kurum ve kuruluşlarda yapılan uygulamalar mesleki gelişim açısından sosyal çalışmacılar adına
büyük önem taşımaktadır. Uygulama dersleri kapsamında öğrencilerden uygulamaya katıldıkları toplu-
mun değerlerini kavramaları, sosyo-kültürel sistemlerini tanımaları, ekonomik kaynaklarını belirlemeleri,
kurum içi görev ve yetki dağılımlarını öğrenmeleri, sosyal hizmet uzmanlarının rolünü gözlemlemeleri ve
uygulamaları beklenmektedir (Adıgüzel, Akçay ve Erbay, 2013).
2019 yılının sonlarında ortaya çıkmış olan COVID-19 virüsü ile birlikte tüm dünya her anlamda olumsuz
etkilenmiştir. Sosyal hizmet bölümünde yapılan stajlar öğrencilerin mesleki gelişimi açısında büyük önem
taşırken, yüz yüze staj yapma imkânıpandemi sebebiyle imkansız hale gelmiştir.
Bu bağlamda bu araştırmada sosyal hizmet stajı, Dünyada ve Türkiye’de pandemi öncesinde nasıl
yapılıyordu ve pandemi sürecinde üniversiteler uygulamalı bir bölüm olan, stajın önemli olduğu sosyal
hizmet bölümü için nasıl bir yol izledikleri araştırılmıştır. Teori ve pratiğin birleşimi mesleğe adım atmadan
öğrenilmesi gerektiği için bu araştırmada, Türkiye’de 12 farklı üniversitenin sosyal hizmet bölümü öğrencileriyle
görüşülerek, pandemi döneminde yüz yüze staj yapamamanın eksikliklerinin neler olduğu ve bu süreçte
neler hissettiklerini öğrenmek amaçlanmıştır.

Dünya da ve Türkiye’de Pandemi Öncesi ve Pandemi Sonrası Sosyal Hizmet Stajlarının Karşılaştırılması
Sosyal çalışmacı şiddet, ihmal, istismar, ekonomik yoksunluk gibi bireylerin hayatlarını etkileyen ko-
nularda çalışırken bireyleri çevresi içinde değerlendirerek o çevreyi değiştirmeyi ve bireyi güçlendirmeyi
hedefler. Bunları yapabilmek için sadece sosyal hizmet eğitiminde verilen teorik bilgi yeterli olmayacaktır.
Teorik bilgiyle harmanlanan saha eğitimi, öğrencilerin topluluklarla etkileşime girmesini ve teorik kav-
ramları uygulamasını sağladığı için, sosyal hizmet uzmanları tarafından mesleki hazırlıklarının en önemli
parçası olarak kabul edilir (Bogo, 2010). Çünkü bir sosyal çalışmacı, insanların hayatına dokunacak kararlar
alır ve teorik bilginin yanında uygulama ile işi sahada öğrenerek nitelikli bir sosyal çalışmacı olmak hedeflenir.
Kendini tanıma, mesleki kimlik kazanma ve geliştirme yönünde önemli katkılar sağlayan alan uygu-
laması dersleri, sosyal hizmet uzmanı adaylarını mesleki yaşama hazırlamaktadır (Adıgüzel, Akçay ve
Erbay, 2013).
Türkiye’de uygulamalar incelendiğinde 2011-2012 döneminde önlisans için getirilen staj zorunluluğu
2015-2016 döneminde sona ermiş ve lisans programında zorunluluğun devam ettiği görülmektedir. Sosyal
hizmet öğrencileri Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlükleri, Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Özürlü ve
Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, huzurevleri, rehabilitasyon merkezleri, Hasta Hakları Birimi, Ana Çocuk
Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri, Kredi ve Yurtlar Kurumu, sosyal yardım ve hizmet amacı güden
STK’lar ve daha birçok kurumda staj uygulaması gerçekleştirebilmektedirler.
Yüz yüze staj uygulamalarında öğrenciler belirli saat diliminde kurum danışmanı eşliğinde staj rehbe-
rinde belirlenen faaliyetleri yapar ve bunları raporlar. Uygulama danışmanı olan öğretim üyesi ise kurum

artvincovidcongress.org 158 - Bildiri Metni -