Page 288 - e-Kongre Bildiriler Kitabı-II

Eğitimde Yeni Normlar-II Uluslararası Covid-19 Kongresi

bağışıklığına, bireylerin yaşam alışkanlıkları ve sosyo-ekonomik durumlarına, bireylerin ülkeler ve şehir-
lerarası mesafe aşım kolaylıklarına, bireylerin yaşamında ve çalışma hayatındaki taşıdığı risk faktörleri-
ne, bulundukları ülkedeki sağlık hizmetlerinin kalitesine ve salgın etkenin iklime bağlı olarak olumlu yada
olumsuz tavır değiştirme kabiliyetine sahip olmasına göre değişiklik göstermektedir(TÜBA, 2020, s.20).
Salgın hastalıkların ortaya çıkmasına sebep olan birçok faktör vardır. Hijyen kurallarına uymama,
insanların yerleşik hayata geçtikten sonraki hayat tarzlarının sebep olduğu sağlıksız ortamlar, ekolojik
dengenin bozulması, kıtlıklar, doğal afetler ve insanların bağışıklık sistemlerinin herhangi bir sebeple za-
yıflaması ilk akla gelen sebeplerdir(Kılıç, 2020,s.18) .
Us(2020)’a göre Coronavirüsler insanlık tarihi boyunca salgın hastalıklar büyük olaylara sebep ol-
muştur (s. 9). Bugüne kadar görülen salgın hastalıklardan insanlık tarihine en çok etki edenler veba, kolera,
tifüs, çiçek, ebola ve grip olduğu bilinmektedir. Günümüzde de pandemi olarak adlandırılan Coronavirüsler,
insanlar dâhil olmak üzere pek çok canlıyı enfekte edebilen virüs ailesidir.
Bu aileye ait pek çok virüs, yaklaşık olarak 50 yıldır bilinmektedir; örneğin bu grubun prototipi olan
mürin coronavirüsü olan JHM 1947 yılında raporlanmıştır. Bazılarının moleküler replikasyon mekanizmaları
ve patogenezi ise 1970’lerden beri bilinmektedir. Aslında bu aileye ait virüsler yaygın olarak bulunmakta
olup, geçtiğimiz yıllara kadar soğuk algınlığının Rinovirüslerden sonra ikinci en sık sebebi olarak karşımıza
çıkmaktaydılar. Virüs, insanda hastalık yapmasının yanı sıra sığır, domuz, at, hindi, kedi, köpek, sıçan ve fare
gibi pek çok hayvanı da enfekte edebilmektedir.
2002 yılından itibaren görülmeye başlayan yeni coronavirüs türleri ise soğuk algınlığından farklı,
grip benzeri daha ağır seyirli solunum yolu enfeksiyonu ile kendini göstermeye başlamıştır. İnsanlarda
enfeksiyonlara neden olan coronavirüsler Alfa ve Beta corona virüs cinsleri içerisinde yer alır. Özellikle
hayvanlardan insanlara bulaşarak, enfekte ettiği kişilerde yüksek ateş, öksürük, kas ağrısı, ishal, zor nefes
alma şeklinde semptomlara neden olmaktadır(Kılıç, 2020, s.22-24).Yirmi yıldan kısa bir süre önceye kadar
coronavirüs, insanlarda hafif derecede hastalığa neden olan bir virüs olarak değerlendirildiği için aslında
araştırmaların çok da odak noktası olmamıştır.
Ta ki Çin’deki SARS salgınının arkasındaki patojenin bir coronavirüs olarak belirlendiği 2003 yılına kadar.
Bu tarihten neredeyse 10 yıl sonra başka bir coronavirüs türü, MERS salgınıyla gene dünyanın gündemine
oturdu ve şimdi gene başka bir coronavirüs türü neden olduğu salgınla dünyanın kâbusu olmuştur (Ak,
2020, s.13-27).
Coronavirüsler önemli insan ve hayvan patojenleridir. 2019 yılının son günlerinde Çin Halk Cumhuriyeti
Wuhan şehrindeki Huanan Deniz Ürünleri Pazarı’nda görülen bazı pnömoni olguları yeni bir coronavirüs
salgını ile ilişkilendirilmiş, başlangıçta 2019-nCoV olarak isimlendirilen yeni coronavirüs, salgının ilerleyen
dönemlerinde SARS-CoV-2 olarak adlandırılmış, virüsün yol açtığı klinik hastalığa da coronavirüs hastalığı
2019 (Covid19) adı verilmiştir(HÜTF, 2020, s.23).
Coronovirüsler fareleri, tavukları, hindileri, domuzları, köpekleri, kedileri, yarasaları, tavşanları, atları,
sığırları ve insanları içine alan geniş birçok konak grubundan izole edilmiştir. İnsanlardaki CoV’un ana bulaş
şekilleri damlacık enfeksiyonu, aerosolizasyon ve enfeksiyon nakletme özelliği olan eşyalarladır(Yanartaş,
2020, s.1).
Coronavirüsler (CoV), soğuk algınlığı gibi toplumda yaygın görülen, kendi kendini sınırlayan hafif
enfeksiyon tablolarından, Orta Doğu Solunum Sendromu (Middle East Respiratory Syndrome, MERS) ve
Ağır Akut Solunum Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS) gibi daha ciddi enfeksiyon
tablolarına neden olabilen büyük bir virüs ailesidir.(SB, 2020, s.9-14).
İnsanlarda, birkaç koronavirüsün soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) ve Şid-
detli Akut Solunum Sendromu (SARS) gibi daha şiddetli hastalıklara kadar solunum yolu enfeksiyonlarına
neden olduğu bilinmektedir. Yeni Koronavirüs Hastalığına SAR-CoV-2 virüsü neden olur (SB, 2020).
İnfluenza virüsleri genetik yapılarında sık ve hafif değişiklikler göstermektedir. Bununla birlikte, zaman
zaman, genetik bileşimde büyük bir değişikliğe (mutasyona) uğrarlar. “Yeni” bir virüs ve bir pandemi potan-

artvincovidcongress.org 288 - Bildiri Metni -